25 juni is de dag van de levensvragen, een mooie dag om het beroep van geestelijk verzorgers (beroepsvereniging VGVZ ) (Vereniging van Geestelijk Verzorgers) een podium te geven. Voor de ongeveer 1000  geestelijk verzorgers in dienstverband, behartigt FBZ de collectieve werknemersbelangen en ze kunnen ook gebruikmaken van de individuele juridische dienstverlening (FBZ Rechtshulp).

Wist je dat je zonder verwijzing terecht kunt bij een geestelijk verzorger? Maar wat doet een geestelijk verzorger precies? Welke loopbaanperspectieven zijn er? We geven ditmaal een kijkje in de keuken van een geestelijk verzorger en interviewden Marieke Termeer.

Wat doet een geestelijk verzorger en waar werken ze?

Als het alledaagse leven van iemand wordt doorbroken door de dood, bij afscheid of verlies, bij ervaringen van grote verbondenheid of juist van verlatenheid kan dat heftige emoties oproepen. Dan kan een geestelijk verzorger toegevoegde waarde bieden, waarbij zingeving centraal staat. Zij zijn bijvoorbeeld deskundig in het omgaan met levensvragen, zingeving, spiritualiteit en bij het maken van ethische keuzes.

De VGVZ kent acht werkvelden waar geestelijks verzorgers actief in zijn: algemene en universitaire ziekenhuizen, GGZ- en VVT-instellingen, revalidatiecentra, de psychiatrie, de gehandicaptenzorg en de jeugdzorg. Daarnaast werken ze in justitiële instellingen en bij defensie.  Sinds 2018 komen ze bij mensen thuis met zingevingsvragen. Deze begeleiding is kosteloos voor mensen van 50 jaar en ouder en voor mensen die ernstig ziek zijn en hun naasten. Ook gezinnen met een ernstig ziek kind, kunnen in gesprek met een geestelijk verzorger.

Loopbaanperspectief

Als je geestelijk verzorger wil worden kun je meerdere driejarige Bachelors (wo) volgen; Godsdienstwetenschappen, Theologie of Godgeleerdheid, Humanistiek, Islamologie/Islamkunde. Daarnaast is er de vierjarige hbo-opleiding Godsdienst- Pastoraal werk of geestelijke verzorging.

Kwaliteitsregister

De Stichting Kwaliteitsregister Geestelijk Verzorgers (SKGV) beheert het kwaliteitsregister van geestelijk verzorgers. De VGVZ hecht veel waarde aan voortgaande professionalisering van het beroep. SKGV houdt zich onder meer bezig met accreditatie van opleidingen en nascholing.  Registratie in het beroepsregister garandeert dat de geestelijk verzorger kennis en vaardigheden op peil houdt door gerichte na- en bijscholing.

Interview met geestelijk verzorger Marieke Termeer

“We zijn de oren en ogen van een organisatie”

Marieke Termeer is sinds 15 jaar algemeen geestelijk verzorger bij Lunetzorg, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking in Brabant. Momenteel specialiseert zij zich in het begeleiden mensen met een licht verstandelijke beperking. Daarnaast is ze bij FBZ afgevaardigde van de VGVZ. “Als geestelijk verzorger zie en spreek ik zowel veel cliënten als collega’s  die op verschillende locaties wonen en werken. We zijn als geestelijk verzorgers  de oren en ogen van een organisatie”, vertelt Termeer.

Zingeving staat centraal
“We worden wel eens een ‘pastoor van een instelling’ genoemd, maar dat is een te eenzijdig en verouderd beeld van ons vak. Dat komt omdat een geestelijk verzorger vroeger werkte voor een kerk of instelling. Ze zijn ontstaan vanuit geloofsgemeenschappen. Predikanten, aalmoezeniers, rectoren en humanistisch raadslieden werden geestelijk verzorgers genoemd. Onze voorgangers lieten de band met de kerk steeds losser en gaven hun eigen invulling aan geestelijke verzorging. Tegenwoordig staat zingeving centraal. Klassieke taken die bij de kerk horen, zoals vieringen en uitvaarten regelen, zijn nu een klein onderdeel geworden. Een groot verschil met vroeger is dat er niet meer geredeneerd wordt vanuit een geloof en een gemeenschap. Er wordt gekeken naar hetgeen een individu, de cliënt, belangrijk vindt. Ik werk met een erg diverse doelgroep. Denk aan iemand die zijn vader mist, iemand die eenzaam oud wordt of iemand die niet meer voor zijn kind kan zorgen. Maar ik werk ook met mensen die kampen met problemen door lichamelijke beperkingen. Bijvoorbeeld iemand die niet meer kan fietsen of in een rolstoel zit en daardoor een heleboel sociale contacten is verloren.”

De dialoog
“Veel geestelijk verzorgers zijn lid van een commissie ethiek”, aldus Termeer. “Dat is geen vereiste om een goede geestelijk verzorger te zijn, maar hiermee blijft de dialoog tussen cliënten en de organisatie op gang. De geestelijk verzorger weet wat speelt bij de cliënt, weet hoe hij over bepaalde ethische kwesties denkt en kan deze kennis koppelen aan de organisatie. Dat is niet altijd makkelijk, soms schuurt dat. Aan ons de uitdaging om na te gaan hoe we dit verder met de organisatie en cliënt kunnen oppakken. Ik zie en spreek zowel veel cliënten als collega’s die op verschillende woningen en plaatsen wonen en soms uit verschillende landen komen. Verder zijn we er niet alleen voor cliënten, collega’s, families en de organisatie, maar als collega’s binnen het werkveld zijn wij er ook voor elkaar. Het kan namelijk soms ook voor onszelf mentaal zwaar zijn. Je moet situaties die je meemaakt van je af kunnen zetten en niet mee naar huis nemen. Ondanks dat, blijft het een heel mooi beroep waarin je je een eigen invulling kan geven. Het mooiste vind ik dat ik echt iets kan bijdragen en betekenen in niet-alledaagse situaties. Er is niet altijd een makkelijke oplossing en dat maakt het werk vaak uitdagend.”